In gesprek met Tessa Vrijmoed over ‘Opnieuw het Colosseum voorbij’

Tessa Vrijmoed (38) woont en werkt sinds 2008 in Rome. De Coronacrisis begin maart grijpt ze aan om een boek te schrijven over Rome: ‘Opnieuw het Colosseum voorbij’. Alsof er nog niet genoeg boeken zijn over Rome… Maar dit boek is anders, zo zegt ze me. Hoe dan? En hoezo het woordje ‘Opnieuw’ in de titel? Het blijkt het vervolg te zijn van haar columnbundel ‘Het Colosseum voorbij’, woorden die de laatste jaren haar leus zijn geworden.

Anders

Het zoveelste boek over Rome… waarin onderscheidt jouw boek zich van alle andere boeken over Italië en Rome? vraag ik Tessa. Ze fronst haar wenkbrauwen. ” ‘Opnieuw het Colosseum voorbij’ is geen reisgids, geen encyclopedie en ook geen geschiedenisboek, zoals veel andere boeken over Rome: je kunt het zien als een verzameling eenvoudige, alledaagse ervaringen vanuit het oogpunt van een buitenlandse. Hoewel, da’s niet helemáál waar, want in het hoofdstuk ‘Bijzondere ontmoetingen’ vertel ik over interessante beroemdheden met wie ik heb gesproken, allesbehalve alledaags dus!”

Favoriet

Tessa’s antwoord maakt me nieuwsgierig naar de opbouw. Ik vraag haar naar haar favoriete passage. Tessa: “Het boek bestaat uit negen hoofdstukken. Op ’t hoofdstuk ‘Met de kinderen’ ben ik het trotst, omdat het een heel werk was om al die kindvriendelijke locaties bij elkaar te sprokkelen en ik verwacht dat gezinnen echt wat hebben aan deze Top-lijstjes.”

Tessa denkt even na en gaat verder: “Het léukste hoofdstuk vind ik zelf het hoofdstuk met recensies. Ik schrijf hier namelijk onder andere over films die zich in Rome afspelen en film is een oude passie van mij. Dus om twee liefdes, Rome én film, bij elkaar te brengen, dat vond ik cool. En ik hoop natuurlijk dat mensen zich vanaf de bank lekker laten inspireren met deze kijktips!”

Nieuwsgierig

Tessa schreef voor Italie.nl een bijdrage over hoe het nu is in Rome. Ze woont er sinds 2008. Ik besluit te vissen naar de aanleiding; zou het de liefde zijn? Tessa beaamt maar nuanceert tegelijkertijd: “Ja. Maar puur en alleen uit liefde voor de stad, hoor! Liefde voor de vader van mijn kinderen kwam jaren later pas, want ik moest hem eerst nog tegenkomen.” Een dikke knipoog volgt.

Tessa woont er dus twaalf jaar. Wat zou het meest hilarische zijn wat ze heeft meegemaakt, vraag ik mezelf af. “Oeh, da’s een lastige vraag,” verzucht ze. “Ik vind veel dingen grappig! Zo 1, 2, 3 schiet mij het moment te binnen waarop de elektricien bij ons thuis twee dikke woordenboeken op de ladder moest leggen om de lampen in de plafondlijst te kunnen vervangen: dat was echt een komisch gezicht, zo’n mannetje balancerend op pagina’s vol Latijnse en Italiaanse woorden!”
Ik kijk Tessa met grote ogen aan. Laat de sindacati, vakbonden het niet horen, reposteer ik.

Nederlandse en Vlaamse enclave

Ik weet dat Tessa les heeft gegeven op de Nederlandse school in Rome; het feit dat die bestaat, betekent dat er veel Nederlanders en Vlamingen zijn in Rome. Wat zou haar zijn opgevallen bij het lesgeven? Tessa vertelt: “Eh nou, bijvoorbeeld dat er flink wat instanties en verenigingen voor Nederlanders en Vlamingen zijn, maar dat die vaak langs elkaar heen werken in plaats van sámen, om leuke activiteiten te organiseren.” Hahaha, das het toppunt van integratie, antwoord ik lachend.

Cultuurverschillen

Als vanzelfsprekend komen we op cultuurverschillen. Ik ben benieuwd welke Nederlandse dingen haar gezin van Tessa heeft overgenomen. “Ze kijken altijd enorm uit naar Sinterklaas. Ze houden van pannenkoeken! En we zingen veel Nederlandse liedjes samen.” Ach, hoe zoet! En welke Italiaanse gewoonte omarm je en zou je Nederland wat meer toewensen, vraag ik haar. Daar hoeft Tessa niet lang over na te denken: “Dat ze hier méér eten inkopen dan dat ze nodig hebben die dag. Want dan kun je ook gasten wat aanbieden, mochten die opeens voor de deur staan.”

Allemaal leuk en aardig, maar ongetwijfeld zijn er ook dingen waar je gillend gek van wordt, probeer ik. Tessa knikt instemmend: “Van achterstallig onderhoud op straat, zoals gaten in de weg en verwaarloosde parken. En o ja, onbereikbare instanties. Dus zeg maar dat je lang moet zoeken om een telefoonnummer of mailadres van een bedrijf te vinden en áls je die dan gevonden hebt, dat je dan vaak geen antwoord krijg. Of een halfbakken antwoord.” Ze gaat verder: “Romeinen kunnen wel wat leren van de Nederlanders: spijkers met koppen slaan!”

Maar daarnaast kan Tessa ook genieten. Waarvan dan precies? Tessa: “Oeh, heb je even? Haha nou even kijken…ik kan wel drie mooie dingen in één noemen: lekker eten in de buitenlucht, terwijl de zon schijnt met een monument op de achtergrond.” Ik krijg de neiging om mijn vingers in mijn oren te stoppen en hardop te zingen ‘ik hoor je niet, ik hoor je niet’. Haha, hoezo jaloers?!

Zwanger in Rome

We komen op het onderwerp bambini. Tessa is inmiddels mamma van twee piccini. Onwillekeurig moet ik denken aan het boek ‘Italiaanse opvoeding’ van Tim Parks. Hoe zou Tessa de zwangerschapsperiode hebben ervaren?
Tessa: “Ik heb het niet over zwanger zijn in mijn boek. Maar ik vond zwanger zijn geweldig. En ik heb er voor mezelf veel aantekeningen over gemaakt, moet ik zeggen. Ik heb me verbaasd over hoe mensen in Rome zwangerschap als iets problematisch zien. Dat ik hoogzwanger op de fiets naar mijn laatste controle ging bijvoorbeeld, dan zetten mensen grote ogen op. Terwijl ík juist verbaasd ben als ik zie hoe zwangere dames hun bananenschil wassen of de ober vragen hun pizza te laten doorbakken.” Ik weet niet wat ik hoor, hahaha!

Dé Romein bestaat niet

We gaan verder over haar boek, of eigenlijk website, waar ik haar column las over ‘Geef de Romein een kans in de Nederlandse media’ ; het gaat over veralgemeniseringen van de Romeinen. Clichés laten lezers smullen, maar ze geeft aan dat ze clichés eigenlijk haat. ‘Dé Romein bestaat niet’, schrijft Tessa op haar website. Ik moest vooral grinniken om het stukje ‘Want ja, het wérkt nu eenmaal op de lachspieren als je ziet hoe druk Romeinen zich maken in het verkeer. Maar wist je ook dat diezelfde Romein geduldig wacht als er twee mensen in de auto vóór hem aan het zoenen zijn?’ Tessa laat de keerzijde van de medaille zien, nuanceert berichtgeving, en gaat zo de clichés te lijf.

Tessa knikt instemmend. “Ja eigenlijk wel. We weten namelijk allemaal dat sommige dingen beter kunnen in Rome. Ik zeg Rome, hè, en niet Italië, want dat is niet hetzelfde… Dus ja, die dingen moeten we zeker niet negeren, maar daar heeft iedereen het al over. In mijn boek – en trouwens altijd – schrijf ik juist over de goede kanten van Rome. Van harde werkers tot geweldige culturele initiatieven, prachtige films en hartelijke mensen. We hebben positiviteit nodig!” Daar sluit ik me graag bij aan.

Clichés

We gaan nog even door over clichés; ik ben benieuwd wat Tessa het meest verrast aan haar wederhelft en de in het gebouw ernaast wonende schoonouders? En hoe zich dat verhoudt binnen de vriendengroep.
Tessa: “Ehm. Wat mijn partner betreft verrast het me misschien wel het meest dat als ik met de kinderen Nederlands spreek hij dat niet alleen passief beleeft, maar ze stimuleert bij het leren ervan en met ons meedoet. En hij doet zelf ook echt zijn best met nieuwe woorden leren en door te proberen ons te begrijpen.”
Tessa gaat door: “En mijn schoonouders, ja die wonen dus écht heel dichtbij… ik was bang dat ze continu op de stoep zouden staan zodra er eenmaal kinderen waren, maar ze respecteren onze privacy en dat is echt heel fijn. Ook dat je ze lastminute kunt bellen trouwens! Ik merk in mijn vriendengroep dat het niet altijd vanzelfsprekend is dat de schoonfamilie zo is (als die überhaupt zo dichtbij woont) en ook niet dat de partners zo leergierig zijn waar het het Nederlands betreft.”
Tessa heeft geboft, dat is me wel duidelijk.

Rome door een Nederlandse bril

Doordat Tessa het Romeinse leven door een Nederlandse bril bekijkt ben ik benieuwd hoe haar Italiaanse vriendinnen daarop reageren. Tessa: “Veel dingen vinden ze verfrissend, zoals doortastendheid en openhartigheid. Dus ik merk vaak haast wat bewondering in hoe vrij ik me uit.”
Ik ben benieuwd wat haar Italiaanse vriendinnen zouden zeggen; of ze een sociaal gewenst antwoord geven of dat ze toch uit de school klappen. Het zal een vraag blijven, want ik ken de vriendinnen niet.

Bambini

We komen vanzelf op haar kroost te spreken. Zelf spreek ik Italiaans met mijn zoon; ik ben benieuwd hoe Tessa dat in Rome doet. “Mijn kinderen zijn nog klein maar ik spreek alleen maar Nederlands met ze.” Ze springt over op het moederschap: “De grootste uitdaging is absoluut: dealen met tijdgebrek. Ik kom nergens meer aan toe! De grootste verrassing is misschien wel dat kinderen zo vol enthousiasme en fantasie zitten dat je geen seconde van ze wil missen! Ik geniet enorm van het moederschap, maar het boek gaat hier niet over. Je bent trouwens sowieso de eerste aan wie ik zulke persoonlijke dingen vertel, Claudia, dus ik vind het heel wat dat mensen dit straks gaan lezen…” zegt ze. Ik snap dat wel, zit er net zo in; het gaat voor mij immers ook om het onderwerp, niet om de schrijver.

Wat mis je?

We kletsen verder en komen te spreken over het missen van de familie die in Nederland is; ze onderschrijft dat. Ik ben benieuwd welk typisch Nederlandse dingetje(s) Tessa onderdeel heeft gemaakt van haar huishouden? Tessa antwoordt: “Heel wat! Bijvoorbeeld ontbijten met kaas op brood. En hier lekker de tijd voor nemen. De verjaardagskalender. Slingers ophangen als er iemand jarig is.” Ik vraag haar nog net niet of de verjaardagskalender op het toilet hangt, hahaha.

Voor wie?

De tijd is voorbij gevlogen. Toch nog maar even terug naar de aanleiding van ons gesprek: het boek ‘Opnieuw het Colosseum voorbij’. Een boek dat geen reisgids is, maar eerder een boek over haar leven in Rome. Waarom moet iemand het kopen, vraag ik haar tot slot.
Tessa moet lachen: “Oh haha. Nou, mag ik mijn tante Paula citeren? “Bij de introductie smolt ik tijdens het lezen over je liefde voor Rome! Het komt letterlijk recht uit je hart en dat spettert dan ook van het papier af! Heerlijk om te lezen.” Dus hou jij ook van Rome of ken je iemand die van Rome houdt, dan is het misschien een leuk cadeau.”

Italietips

Heel veel tips op het gebied van vakantie in Italië, Italiaans eten, taal en veel meer!