Er zijn heel veel wijnhuizen in Italie. Er zijn er een paar die zich op bijzondere wijze onderscheiden. Cantina Romanese in Levico Terme is er een van. Het wijnhuis ligt in Valsugana op 600 meter hoogte aan de voet van een zonnige, met wijnranken begroeide berghelling ten noorden van het stadje Levico Terme.

Van erfenis naar succes

Op het moment dat de broers vijf hectare vigneti, wijngaarden, erfden van hun vader, waren ze met compleet andere dingen bezig. Ze willen zijn twintig jaar oude wijngaard niet verloren laten gaan en verdiepen zich in het wijn maken. Giorgio besluit te gaan studeren aan het bekende Istituto Agrario di San Michele all’Adige. Hij probeert dingen uit, gaat de mist in, analyseert, leert, schaaft bij. Andrea die een technische studie achter de rug had, helpt op dat moment mee in zijn schaarse vrije uren.

In 2010 besluiten de broers Romanese hun schouders te zetten onder het wijnhuis. Echter niet op dezelfde manier als hun vader; die leverde aan de cantine sociali, wijncoöperaties. Daar valt geen eer aan te behalen; bovendien zakken de prijzen steeds verder waardoor wijnbouw amper meer loont.

Het advies van een enologo waarmee ze in het begin samenwerken, is ‘Of je verandert of je moet stoppen’. De boodschap is duidelijk: ze moeten zich gaan onderscheiden. Wijn maken is meer dan rimboccare le maniche e lavorare la terra, de mouwen opstropen en het land bewerken…

“Je moet iets verzinnen dat je immortale, onsterfelijk, maakt. Een vino ricordato, een wijn die in herinnering blijft. Daarin slagen, geeft een grande soddisfazione, grote voldoening”, aldus de broers.

Eigenwijs

Om het roer om te gooien, is een flinke dosis caparbietà, eigenwijsheid, van Giorgio nodig. Andrea heeft tien dagen nodig om de creatieve ideeën van zijn broer Giorgio te laten indalen. Niet alleen gaan ze voor de allerhoogste kwaliteit, maar ook voor affinamento subacqueo, onderwater lagering van hun spumante. Dát is een van de dingen waarmee ze zich willen gaan onderscheiden. Ongebruikelijk en uniek. Een spannend avontuur.

Ze staan er wel alleen voor met hun wilde plannen. “Quando ti trovi da solo, ti devi arrangiare,” “Als je er alleen voorstaat, moet je het zelf opknappen”, aldus Giorgio. En dat lijkt ze te zijn gelukt. De scommessa, weddenschap, tussen beide broers, lijkt nu door Giorgio te worden gewonnen: de onderwater bubbels zijn een succes.

“Ze verklaarden ons voor gek”

In 2013 zakken de eerste twee gabbie d’acciaio, stalen kooien, met elk 504 flessen in het Lago di Levico. Dat is een kwart van hun Chardonnay spumantizzato con metodo classico. “Ci hanno presi per pazzi qui intorno”, “ze verklaarden ons hier voor gek,” aldus Giorgio. “Maar de temperatuur van het Lago di Levico op 20 meter diepte is zomer en winter een constante 8 graden. Het maakt niet uit of het nou 30 graden is of dat het meer is bedekt door een laag ijs.”

Bevriende duikers duiken tussentijds af ten toe naar de afgezonken kooien om met een flesje bubbels boven te komen. Op deze manier kunnen de broers het proces monitoren dat zich langzaam voltrekt in de fles.

Voordat de oogst een verkoopklare spumante oplevert, ben je vier jaar verder. Vier jaar waarin je niets verdient. De laatste twee jaar zijn uiteraard het allerspannendste voor de viticoltori, wijnbouwers. De voor zekerheid kiezende banken en de verstikkende bureaucratie maken het er immers niet gemakkelijker op.

Sindsdien komt er om de twee jaar een lading Lagorai Trentodoc dosaggio zero naar boven. De naam van de wijn is gelijk aan de voor Valsugana kenmerkende bergketen. Het gebergte is incontaminata e selvaggia, ongerept en puur. Net als de wijn. De flessen zijn genummerd, worden aan de buitenzijde schoon geboend en voorzien van een etiket.

Niet alleen spumante

Overigens maken de broers naast de Spumante Metodo Classico ook een witte Müller Thurgau en een rode Rebo en een rosé van dezelfde druif. Rebo is een kruising tussen Merlot en de voor Trentino autochtone druif Teroldego. In beide gevallen gaat het om een vino fermo, stille wijn. Als je de wijnen naast elkaar ziet staan, zie je niet 1-2-3 verwantschap; elk etiket is namelijk door een andere artista, kunstenaar, beschilderd.

De wijnen zijn vernoemd naar de familieleden. Zo heet de Müller Thurgau Laetitia; vernoemd naar de nonna, oma, van beide heren. Haar karakter van donna forte of zelfs generale past bij deze wijn. Een stille wijn van Chardonnay-druiven is vernoemd naar Fides, hun bisnonna, overgrootmoeder.

De rode Rebo wijn is vernoemd naar nonno Narciso die blind werd door een bominslag; het etiket is daarom in rilieva, met structuur. De rosé van dezelfde druif is opgedragen aan hun moeder Gabriella.
Een mooie manier om arte, vino e natura, kunst, wijn en natuur samen te brengen.

Magisch

Nog even terug naar de onderwaterbubbels, de Lagorai Spumante. “Questa tecnica lo fa evolvere, trasformare in qualcosa di diverso, magico e molto speciale”, “Deze techniek laat de wijn ontwikkelen in iets anders, magisch en heel bijzonders” aldus een glunderende Giorgio.

Volgens de vooraanstaande wijngids Gambero Rosso is het resultaat verrassend: “un vino trasformato, dai profumi unici, setoso e di grande identità,” een wijn met een unieke neus, zijdezacht en grootse persoonlijkheid.”

Als klein wijnhuis (slechts 17.000 flessen op jaarbasis) heeft Cantina Romanese zich aangesloten bij Istituto Trentinodoc. De aangesloten wijnboeren gaan allemaal voor kwaliteitsbubbels uit de bergen. Ze volgen strikte regels; “siamo la Svizzera dell’Italia”, “we zijn de Zwitsers van Italië”, grapt Giorgio. De wijnen staan op de kaart van de betere restaurants.

Maar ook de Müller Turgau van Cantina Romanese doet het niet onverdienstelijk. Al in 2014 winnen de vignaioli, wijnmakers, er een prestigieuze prijs mee bij de Taste of Dolomiti. In Gambero Rosso 2018 behoort deze naar hun nonna Laetitia genoemde Müller Thurgau tot de selectie wijnen met beste verhouding tussen kwaliteit-prijs.

Proeverij

Als je op vakantie bent in Valsugana, bijvoorbeeld aan het Lago di Caldonazzo of het Lago di Levico, ga dan eens op bezoek bij Cantina Romanese. Je kunt er terecht voor een degustazione, wijnproeverij, zowel buiten als binnen.

Je maakt kennis met vini fermi, stille wijn, maar ook met de bollicine, mousserende wijn. Uiteraard begeleid door lokale lekkernijen. Dankzij het begeleidende verhaal en uitleg van een van de broers kan iedereen leren proeven “De bergen hier worden gekenmerkt door warme dagen en frisse nachten. Dat levert een dikkere buccia, schil met meer smaak, en daarmee een vino molto profumato, de geuren die je ruikt als de wijn in het glas zit en walst,” zegt Giorgio nadat hij binnen, in het proeflokaal, een andere disco, langspeelplaat heeft opgezet. Je waant je even terug in een andere tijd.

Na afloop een doosje meenemen loont de moeite; wijn ter plekke kopen is nou eenmaal goedkoper als in de winkel of het restaurant, al valt ook dat in Italie reuze mee. Als je dan, eenmaal terug van vakantie, een fles open trekt, je ogen sluit, de in het glas walsende wijn ruikt en vervolgens proeft, hoor je de muziek weer; je voelt de warmte op je huid en waant je weer even terug in Valsugana. Che bello…. Che buono…

Tip: Valsugana card

Tip: Ben je van plan meerdere activiteiten te ondernemen, loont het de moeite om de Valsugana-card aan te schaffen (€ 40). Hiermee kun je deelnemen aan tal van gratis activiteiten, kun je gratis gebruik maken van openbaar vervoer; ook krijg je korting op tal van musea en bijvoorbeeld ook op de proeverij bij Cantina Romanese. De meeste accommodaties bieden deze kortingkaart tegen gereduceerd tarief (€15) of soms zelfs gratis aan. Vraag dit even na bij je reservering.

Bekijk ook de uitgebreide Valsugana-special op Italie.nl